همه ما با برخی از گونه های «وسواس» آشنایی داریم به خصوص وسواس در شست وشو. می دانیم که این بیماری می تواند زندگی فرد را مختل کند و در مواردی نادر آنقدر جدی شود که به خودکشی بینجامد! اما وسواس فقط به شست وشو ختم نمی شود. امروزه در کشور ما یکی از مهم ترین و شایع ترین اختلالات در روابط زناشویی، «وسواس» است. از نگرانی در مورد تمیز بودن گرفته تا نگرانی از ساعت خواب، نحوه عملکرد در رابطه و ... همگی می توانند یک رابطه زناشویی عاشقانه و پر حرارت را تبدیل به یک رابطه سرد و مرده کنند. این درحالی است که بسیاری از افراد مبتلا خودشان هم نمی دانند به اختلال وسواس دچار شده اند. اگر شما نیز در روابط زناشویی تان با مشکل روبه رو شده اید حتما این مقاله را بخوانید؛ شاید شما یا همسرتان نیز به درجاتی از وسواس مبتلا شده باشید. دکتر راحله امانی، روانشناس بالینی و سکسولوژیست به شما درمورد تاثیر وسواس بر روابط جنسیمی گوید.
وسواس با رضایت جنسی جور نیست!
در روانپزشکی دو نوع وسواس مطرح است؛ «وسواس فکری-عملی» و «شخصیت وسواسی» که هر دو در اختلالات جنسی نقش دارند. درمورد وسواس عملی- فکری می توان اهمیت بیش از حد به شست وشو، نظافت، نظم، ترتیب یا اشتغال مداوم ذهنی نسبت به یک موضوع یا موضوعات خاص را مثال زد درحالی که شخصیت وسواسی یک شخصیت کمال گرا و بسیار باریک بین، ریزبین، دقیق، مسئولیت پذیر، اهل تعهد، منظم و جدی است. درواقع ویژگی های این وسواس ها با لذت جنسی جور در نمی آید. امروزه درکلینیک های سکسولوژی این دو مورد خیلی دیده می شوند.
شایع ترین اختلال در روابط زناشوئی را بشناسید!
نکند کثیف یا بیمار شوم!
اما وسواس چگونه مانع از یک پاسخ جنسی مناسب می شود؟ پاسخ جنسی به طور خلاصه یعنی میل، تحریک و ارضا. کسی که وسواس عملی- فکری ازجمله وسواس نظافت دارد حین رابطه مرتب به این فکر می کند که بیمار نشود، خودش یا ملحفه و ... کثیف نشوند، باید فورا به حمام برود و ... یا برای مثال فردی که وسواس نظم دارد خیلی مقرراتی است و همیشه فکرش مشغول این است که دیروقت شده، فردا باید سرکار بروم و ... . در واقع «وسواس شخصیت» خیلی بیشتر از «وسواس عملی- فکری» به رابطه زناشویی آسیب می زند به این علت که شخصیت های وسواسی افراد کمال طلبی هستند. برای مثال اگر فکر می کردند همسرشان قرار است پیشرفت کاری کند یا فوق لیسانس بگیرد یا خانه و ... بخرد اما چنین چیزهایی اتفاق نیفتاده، ممکن است تمایل جنسی خود نسبت به همسرشان را از دست بدهند درحالی که یک فرد عادی می داند هنوز در زندگی وقت دارد و میل جنسی و تمایلش آسیب نمی بیند. اما شخصیت وسواسی همه چیز را سیاه و سفید می بیند و اگر به آن کمالی که برای خود تعیین کرده نرسد همه چیز برایش سیاه می شود. علاوه براین خیلی از این افراد کینه ای هستند و وقتی دلخوری پیش می آید نمی توانند به راحتی از آن بگذرند، در نتیجه میل جنسی شان آسیب می بیند.
به اندازه کافی خوب نیستم
اگر شما هم فکر می کنید وسواس دارید حتما به متخصص مراجعه کنید. خیلی از خانم های وسواسی یا بی میل هستند یا مشکل ارگاسم دارند. مردهای وسواسی نیز بیشتر مشکل بی میلی و تحریک شدن دارند. این افراد همیشه نگران هستند مبادا نجس یا کثیف شوند یا عمل زشتی انجام دهند. خیلی از وسواسی ها حتی خودشان هم متوجه این مشکلات نیستند. بسیاری از خانم ها می گویند: «من خیلی به ظاهرم می رسم تا برای همسرم زیبا باشم اما باز هم به مشکل برمی خوریم.» این افراد نمی دانند فقط ظاهر مهم نیست و باید ذهن شان را طوری تربیت کنند که رها شود.
نباید اشتباه کنم
شخصیت وسواسی به دلیل چارچوب هایی که دارد خیلی راحت نمی تواند در موضوعاتی که به هیجان و احساسات مرتبط است خود را رها کند کما اینکه خیلی از شخصیت های وسواسی اصلا نمی توانند ابراز علاقه و حتی عذرخواهی کنند. درواقع از اینکه اشتباه کنند بسیار ناراحت می شوند زیرا همیشه طوری برنامه ریزی می کنند که همه چیز عالی، اصولی و منطقی باشد. از طرف دیگر چون این افراد از کودکی برای نظم و ترتیب و مسئولیت پذیری شان مورد تشویق واقع شده اند هیچ وقت فکر نمی کنند که رفتارشان ممکن است آسیب زننده باشد و همان را وارد رابطه زناشویی می کنند یعنی دوست دارند رابطه زناشویی شان نیز سروقت و با نظم و ترتیب و از پیش برنامه ریزی شده باشد.
رابطه ام باید بی نقص باشد!
یکی دیگر از موارد مربوط به شخصیت وسواسی این است که دوست دارد همیشه تایید شود. در نتیجه دائم حواسش به طرف مقابلش است که آیا او را تایید می کند یا خیر. علاوه براین چون خیلی اهل تعهد و مسئولیت پذیری است اگر به او نکته ای را گوشزد کنید ممکن است اضطراب راندمان پیدا کند و همیشه از خود سؤال کند که آیا الان عملکردم خوب است یا کارم را اشتباه انجام می دهم؟
از طرف دیگر، شخصیت های وسواسی خودشان را از لحاظ هیجانی کنترل می کنند و همیشه نگران هستند که حرکات شان سبک و غیراخلاقی نباشد، حتی وقتی در چارچوب یک ازدواج رسمی و مشروط قرار دارند. در کل این افراد از زمان کودکی، خود را از لحاظ هیجان و احساسات کنترل می کردند. این موضوع کاملا مغایر با یکآمیزش جنسی است چون نمی توانند خود را غرق کنند و به احساسات بسپارند.
خودتان نمی توانید درمان کنید!
در بحث درمان وسواس دو موضوع مطرح است: گرایش و پاتولوژی بیماری. اگر وسواس فقط به صورت یک گرایش باشد همزمان با سکس تراپی می توان با تذکر دادن و توصیه های ساده، به فرد آگاهی داد و این گرایش را برطرف کرد. اما اگر وسواس واقعا پاتولوژیک باشد، اولویت با درمان این اختلال روانپزشکی است نه سکس تراپی؛ یعنی بیهوده است که بخواهیم سکس تراپی را شروع کنیم درحالی که شخص در رابطه زناشویی مدام نگران این است که برای مثال ساعت 12 شب شده و باید بخوابد، ظرف ها را نشسته یا کف آشپزخانه را طی نکشیده است و ... یعنی نمی تواند خودش را غرق رابطه کند و این افکار همچنان با او باقی است بنابراین اگر مشکل وسواس خیلی شدید باشد باید وارد مبحث درمان شویم. برخی افراد با درمان وسواس شاید دیگر به سکس تراپی هم نیاز پیدا نکنند.
همسرتان حاضر به همکاری نمی شود؟!
خیلی اوقات وقتی فرد مبتلا به وسواس به کلینیک مراجعه می کند در ابتدا نمی پذیرد که وسواس دارد. در این صورت به او توضیح می دهیم که این رفتار شاید فقط یک گرایش باشد و بیماری نیست. به این ترتیب فرد راحت تر موضوع را می پذیرد و حاضر به همکاری می شود. شخصیت وسواسی خیلی سختگیر است و احساس اینکه مورد تایید نیست او را به شدت ناراحت می کند چرا که همیشه فکر می کرده رفتارش صحیح است. به هر حال آگاهی دادن بهترین راه است.
نکته:
وسواس فکرى- عملى در کودکان به صورت تفکرات مزاحم و تکرار رفتارهاى خاصى بروز مى کند که موجب نگرانى آنها مى شود. کودک وسواسى براى انجام کارها، رسیدن به هدف، پیشرفت و موفقیت، خود را از درون تحت فشار قرار می دهد. او همواره به خود مى گوید: «من باید...» برای مثال اغلب کودکان 8 تا 9 ساله عادت دارند روى درز سنگفرش هاى پیاده رو راه بروند یا اسباب بازى های شان را مدام چک کنند یا مراسم خواب شان را طبق آیین خاصى انجام دهند. چنین رفتارهایى در کودکان رایج است اما زمانى که همین کارها بر زندگى کودک تسلط مى یابد و در عملکرد بهنجار او اخلال ایجاد مى کند، جاى نگرانى دارد.
مشکلی که از کودکی شروع می شود
آگاهی دادن به مردم در زمینه مشکلات و اختلالات جنسی بسیار مفید است. مردم باید بدانند که این رفتارها، وسواس گونه و مشکل زا هستند اما متاسفانه بسیاری از والدین از نظم و ترتیب بیش از حد فرزندشان تعریف می کنند و برای مثال می گویند: «فرزند من خیلی منظم است، ببین چقدر درس می خواند و چقدر اتاقش تمیز است! همیشه مراقب است جایی را کثیف نکند و دمپایی هایش جفت باشد!» یعنی نمی توانند مرز بین وظیفه شناسی و مسئول بودن را با اختلال وسواس تشخیص دهند بنابراین چنین افرادی از کودکی به این رفتارها تشویق می شوند و آنها را با خود تا بزرگسالی در روابط زناشویی وارد می کنند. در نتیجه باید به خانواده ها آگاهی داد که این رفتارها را در کودکان شان تحت نظر داشته باشند.
